استراتژی اقیانوس قرمز و اقیانوس ابی

استراتژی «اقیانوس قرمز» و «اقیانوس آبی» دو رویکرد مدیریتی و بازاریابی در دنیای کسب‌وکار هستند که توسط پروفسورهای دانشگاه اینسید، چان کیم و رنه مابورنیا، در کتابشان به نام “استراتژی اقیانوس آبی” معرفی شدند. این مفاهیم به تحلیل بازار، شناسایی رقابت و استراتژی‌های نوآوری می‌پردازند و نحوه‌ی رقابت و رشد کسب‌وکارها در بازارهای مختلف را بررسی می‌کنند.

استراتژی اقیانوس قرمز

در استراتژی اقیانوس قرمز، شرکت‌ها در بازارهایی رقابت می‌کنند که قوانین بازی کاملاً شناخته شده و جا افتاده‌اند. این بازارها پر از رقباست و تمرکز بر برنده شدن در این رقابت‌ها و سهم‌خواهی از بازاری است که قبلاً بین رقبا تقسیم شده است.

ویژگی‌های اصلی اقیانوس قرمز عبارتند از:

1. رقابت شدید: چون بازار پر از رقباست، شرکت‌ها باید برای جذب مشتریان بیشتر با یکدیگر مبارزه کنند و از منابع و استراتژی‌های مشابه استفاده کنند.
2. تقسیم بازار: در اقیانوس قرمز، سهم بازار محدود است و افزایش سهم بازار به معنای گرفتن مشتری از رقبا است.
3. کاهش حاشیه سود: با افزایش رقابت، قیمت‌ها کاهش یافته و حاشیه سود برای شرکت‌ها کمتر می‌شود.
4. تمرکز بر بهبود محصولات موجود: شرکت‌ها در اقیانوس قرمز معمولاً به جای نوآوری بنیادی، سعی می‌کنند محصولات یا خدمات خود را با امکانات و ویژگی‌های بیشتری بهبود دهند تا نسبت به رقبا متمایز شوند.

مثال‌هایی از اقیانوس قرمز شامل صنایعی مانند خودروسازی، پوشاک و خوراکی‌های بسته‌بندی شده است که رقابت در آنها شدید و بسیار ساختاریافته است.

استراتژی اقیانوس آبی

استراتژی اقیانوس آبی در نقطه مقابل اقیانوس قرمز قرار دارد و بر خلق بازارهای جدید و غیررقابتی تمرکز می‌کند. در این استراتژی، شرکت‌ها به جای رقابت در بازارهای موجود، به دنبال خلق تقاضای جدید و جذب مشتریان غیر‌مستقیم هستند.

ویژگی‌های اصلی اقیانوس آبی عبارتند از:

1. خلق تقاضای جدید: در اقیانوس آبی، شرکت‌ها بازارهای جدیدی ایجاد می‌کنند که قبلاً وجود نداشته یا کمتر به آنها توجه شده است.
2. رهایی از رقابت مستقیم: شرکت‌ها به جای رقابت مستقیم با رقبا، فضای جدیدی برای خود ایجاد می‌کنند و در نتیجه فشار رقابتی کمتری را تجربه می‌کنند.
3. ارزش‌آفرینی و نوآوری: شرکت‌ها در این رویکرد تلاش می‌کنند با ترکیب نوآوری و ارزش‌آفرینی، محصول یا خدماتی کاملاً جدید و متمایز ارائه دهند که توجه مشتریان را جلب کند.
4. حاشیه سود بالا: در اقیانوس آبی به دلیل کاهش رقابت مستقیم و ایجاد بازار جدید، معمولاً حاشیه سود شرکت‌ها بالاتر است و شرکت‌ها می‌توانند ارزش بیشتری برای مشتریان خلق کنند.

نمونه‌های معروف از استراتژی اقیانوس آبی شامل سیرک دو سولیل و نتفلیکس است. سیرک دو سولیل توانست با ترکیب سیرک و تئاتر، تجربه‌ای جدید برای مشتریان ایجاد کند که دیگر سیرک‌ها از عهده آن برنمی‌آمدند. نتفلیکس نیز با ایجاد مدل اشتراک‌گذاری آنلاین و ارائه سرویس‌های پخش آنلاین، بازار جدیدی به وجود آورد که در آن رقابت نسبت به روش‌های سنتی کمتر بود.

مقایسه دو استراتژی

ابزارها و چارچوب‌های استراتژی اقیانوس آبی

استراتژی اقیانوس آبی از چند ابزار و چارچوب خاص استفاده می‌کند تا به کسب‌وکارها در طراحی و اجرای این استراتژی کمک کند:

1. بوم استراتژی: بوم استراتژی، نمایشی گرافیکی از وضعیت فعلی بازار و نحوه تمایز شرکت از رقبا است. با استفاده از بوم استراتژی، می‌توان موقعیت رقابتی شرکت را تحلیل و تغییرات لازم را شناسایی کرد.
2. چهار عمل کلیدی (چهارچوب حذف-کاهش-افزایش-خلق): این چارچوب به کسب‌وکارها کمک می‌کند که در ایجاد یک اقیانوس آبی با طرح سوالات زیر به پیش بروند:
   • چه عواملی باید حذف شوند تا هزینه‌ها کاهش یابند؟
   • چه عواملی باید کاهش یابند تا تمرکز بر ارزش‌آفرینی افزایش یابد؟
   • چه عواملی باید افزایش یابند تا محصول یا خدمات ارزشمندتر شوند؟
   • چه عواملی باید به محصول یا خدمات اضافه شوند تا تجربه‌ای جدید خلق شود؟
3. مسیرهای شش‌گانه: این مسیرها به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا فرصت‌های جدید و بازارهای ناشناخته را شناسایی کنند:
   • جستجوی گزینه‌های جایگزین
   • بررسی بخش‌های استراتژیک بازار
   • نگاه به خریداران مختلف
   • مطالعه زنجیره ارزش
   • بررسی سرویس‌های تکمیلی
   • دیدگاه بلندمدت به روندهای آینده

جمع‌بندی

استراتژی اقیانوس قرمز برای شرکت‌هایی مناسب است که توانایی رقابت در بازارهای پرتراکم و ساختاریافته را دارند. اما در شرایطی که رقابت بیش از حد شدید است و رشد بازار محدود به نظر می‌رسد، استراتژی اقیانوس آبی می‌تواند فرصتی تازه و راهگشا برای نوآوری، رشد و جذب مشتریان جدید باشد

بازاز املاک تهران اقیانوس قرمز یا آبی

بازار املاک تهران از دیدگاه استراتژی‌های رقابتی می‌تواند هم به عنوان “اقیانوس قرمز” و هم “اقیانوس آبی” تحلیل شود. استراتژی‌های “اقیانوس قرمز” به رقابت در بازارهای اشباع‌شده‌ای اشاره دارند که رقابت شدیدی میان بازیگران آن وجود دارد، و معمولاً نوآوری کمتری به چشم می‌خورد. در مقابل، “اقیانوس آبی” محیط‌هایی را توصیف می‌کند که در آن شرکت‌ها یا افراد به دنبال خلق تقاضای جدید و ارائه‌ی ارزش منحصربه‌فردی هستند که رقبا در آن فعالیت چندانی ندارند.

در ادامه به بررسی این موضوع در بستر بازار املاک تهران می‌پردازیم:

1. بازار املاک تهران به عنوان اقیانوس قرمز

بازار املاک تهران تا حد زیادی ویژگی‌های یک بازار “اقیانوس قرمز” را دارد. چندین عامل این موضوع را تشدید می‌کند:

• رقابت شدید: به دلیل محدودیت زمین و فضای قابل ساخت و همچنین تقاضای بالا برای مسکن، رقابت شدیدی بین سازندگان و فروشندگان ملک در تهران وجود دارد. مناطق خاصی از شهر، مانند مناطق مرکزی و شمالی، به شدت اشباع شده و رقابت بالایی دارند.
• ثبات تقاضا و عدم تغییر در نیازهای مشتری: نیاز مردم به خرید مسکن عمدتاً ثابت است، و بیشتر تمرکز بازار بر روی ساخت و فروش واحدهای مسکونی است. این امر باعث می‌شود که بازیگران بازار با محصولات مشابه و ارزش‌های مشابه وارد رقابت شوند.
• حاشیه سود کاهش‌یافته: به دلیل نوسانات شدید اقتصادی و همچنین افزایش قیمت‌ها، حاشیه سود سازندگان و فعالان بازار کاهش یافته است. افزایش هزینه‌ها و کاهش توان خرید مردم، فضای رقابتی را دشوارتر کرده و سازندگان را به جنگ قیمت‌ها وارد کرده است.
• نبود نوآوری در ارائه خدمات: بازار املاک تهران عمدتاً توسط روش‌های سنتی اداره می‌شود و تکنولوژی و خدمات جدید مانند فروش اینترنتی، معاملات هوشمند یا شخصی‌سازی تجربه مشتری در این بازار کمتر به چشم می‌خورد. بنابراین، بازیگران به‌جای ایجاد مزایای رقابتی جدید، به رقابت سنتی و کاهش قیمت‌ها می‌پردازند.

2. بازار املاک تهران به عنوان اقیانوس آبی

در حالی که بازار املاک تهران عمدتاً رقابتی و اشباع به نظر می‌رسد، اما پتانسیل‌های بالایی برای ایجاد یک بازار “اقیانوس آبی” نیز دارد. موارد زیر برخی از فرصت‌ها برای ایجاد این اقیانوس آبی هستند:

• استفاده از تکنولوژی‌های جدید: با پیشرفت تکنولوژی و روی کار آمدن مفاهیمی همچون “فناوری‌های مالی” (فین‌تک) و “بلاکچین”، پلتفرم‌های جدید و نوآورانه می‌توانند به ساده‌تر شدن و شفاف‌تر شدن فرآیندهای خرید و فروش ملک کمک کنند. به عنوان مثال، راه‌اندازی پلتفرم‌های آنلاین که معاملات امن و شفاف را ممکن می‌سازند یا استفاده از هوش مصنوعی برای تعیین قیمت منصفانه می‌تواند نوعی مزیت رقابتی ایجاد کند.
• املاک ارزان و اشتراکی: با توجه به کاهش قدرت خرید مردم، بازار جدیدی برای املاک ارزان‌قیمت یا طرح‌های اشتراکی می‌تواند تقاضای جدیدی ایجاد کند. واحدهای مسکونی کوچک‌تر، طرح‌های اجاره به شرط تملیک یا اجاره‌های بلندمدت با شرایط ویژه می‌توانند نیاز بازار را به روش جدیدی پاسخ دهند و تقاضا را به سوی خود جلب کنند.
• توسعه مناطق جدید شهری: شهر تهران می‌تواند با توسعه مناطق جدید و بهبود زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی، مناطق جدیدی را برای ساخت‌وساز باز کند. این اقدام باعث می‌شود که بازاری نسبتاً بکر ایجاد شود و رقابت کمتر باشد. سازندگانی که بتوانند در این مناطق وارد شوند و اولین باشند، از مزیت رقابتی بالاتری برخوردار خواهند شد.
• ارائه خدمات منحصربه‌فرد به مشتریان: شرکت‌های املاک می‌توانند با ارائه خدمات خاص، مانند بازسازی ملک به‌صورت شخصی‌سازی‌شده، فروش واحدهای مبله، یا ارائه تسهیلات ویژه برای خریداران، تجربه مشتری را بهبود دهند و توجه بیشتری جلب کنند. این روش‌ها باعث می‌شود که مشتریان در کنار خود ملک، ارزش افزوده بیشتری را دریافت کنند و تقاضای جدیدی ایجاد شود.

3. ترکیب اقیانوس قرمز و آبی در بازار املاک تهران

در مجموع، بازار املاک تهران می‌تواند ترکیبی از هر دو نوع استراتژی باشد. در مناطق اشباع و پررقابت، رقابت همچنان شدید و به صورت اقیانوس قرمز ادامه خواهد داشت. اما فرصت‌هایی برای خلق اقیانوس آبی نیز در بخش‌هایی از بازار وجود دارد که می‌توانند ارزش‌های جدیدی را برای مشتریان ایجاد کنند و به رشد بازار کمک کنند.

نتیجه‌گیری: بازار املاک تهران به دلیل ساختار فعلی خود و محدودیت‌های موجود، در بسیاری از بخش‌ها در وضعیت اقیانوس قرمز قرار دارد. با این حال، فرصت‌هایی برای ایجاد اقیانوس آبی از طریق نوآوری، تکنولوژی و شناخت نیازهای جدید مشتریان وجود دارد